BREDER DAN DE ALDE FEANEN: 'BODEMDALING IS EEN PROBLEEM'
Het is hoge nood momenteel in het Friese veenweidelandschap. Niet alleen in De Alde Feanen is er problematiek vanwege bodemdaling. Ook andere grote delen in Friesland kampen met een inklinkingsprobleem.
Algemeen bestuursleden van It Wetterskip Fryslân Wigle Sinnema (60) en Tieneke Clevering (27) bekijken de veenweideproblematiek beide vanuit hun eigen visie en dat lijdt soms nog wel tot frictie. Sinnema vertegenwoordigt meer de landbouw en Clevering meer de natuur. Maar dat er iets moet gebeuren is duidelijk volgens de twee. Het repareren van het landschap en dat repareren gaat mede door een blunder door Sinnema zelf, gebeuren. Bij de vergadering van het algemeen bestuur van Wetterskip Fryslân over het Veenweideprogramma 2021-2030 stemde hij voor een motie om nog meer op zoek te gaan naar veengebieden, waar het waterpeil ook kan worden verhoogd. Dat zou dan buiten pilotgebieden: Aldeboarn/De Deelen en De Hegewarren gaan en op een manier waarbij boeren geen onevenredig nadeel ondervinden. Het bestuurslid noemde het later zelf in De Leeuwarder Courant een ‘klassieke fout.’
Hoewel beide een eigen manier van denken hebben over de problematiek, kunnen de twee prima met elkaar overweg: ,,Het is geen haat en nijd tussen Wigle en mij hoor. We kunnen goed met elkaar overweg.” Beide zitten nu zes jaar in het bestuur van het bestuursorgaan van It Wetterskip, die dus momenteel een behoorlijke taak heeft, vanwege het veenweideprogramma, al speelt de problematiek al veel langer. Sinnema: ,,Onze voorvaderen waren al bezig met het inrichten van de het landschap. Het is begonnen rondom Leeuwarden. Daar hebben ze van de grond een weidelandschap van gemaakt en dat ging zo verder tot de jaren 80. Toen zijn we er anders tegen het proces aan gaan kijken, maar we gingen door met bijvoorbeeld ruilverkavelingen en het waterpeil nog lager zetten voor de landbouwgrond. Er is gezegd na de oorlog we gaan nooit meer honger lijden, dus toen zijn we aan de slag gegaan met de grond." ,,Niet alleen voor de boeren, maar ook voor woningen en andere sectoren is er aan het waterpeil gesleuteld”, vertelt Clevering” De gevolgen zijn bekend. Veenoxidatie. “En dat moet nu weer even gerepareerd worden”, reageert Sinnema gevat.
Hoog inzetten
It Wetterskip Fryslan beheert de peilen in Friesland. Wanneer de provincie iets beleidsmatig opstelt, zorgt het waterschap ervoor dat het kan qua waterpeil en voert het dus uit. De provincie Friesland zit nu met de veenoxidatie in hun maag. De CO2-uitstoot die daarbij vrijkomt is 30% van de totale CO2-uitstoot van de gehele provincie, dus het is van belang dat dat probleem wordt aangepakt. Clevering: ,,Ik denk dat iedereen het er over eens is dat er iets moet gebeuren, maar het verschil zit in, naar mijn mening, ambitie en tijd. Als er meer vanuit het natuurperspectief wordt gekeken, dan worden alle kansrijke gebieden aangepakt en snel ook, want er zit gewoon tijdsruk achter.” Volgens de Wartenster botst dat niet eens heel veel met het standpunt van Sinnema zijn partij, want beide kanten willen dat er duidelijkheid komt voor de agrarische sector en voor de mensen die schade hebben van de verzakkingen. Als het aan Clevering haar partij ligt wordt er hoog ingezet, zo kunnen natuurgebieden nog gered worden. Soms wordt er gesproken over alleen de kansrijke gebieden, maar dat is volgens Clevering haar partij te weinig. En niet alleen moet er gekeken worden naar de natuur, maar ook naar verandering van het landschap, funderingsschade, CO2 uitstoot en bijvoorbeeld het verzakking van infra en riolen. Want ook die problemen komen kijken bij bodemdaling.
Onderzoek
,,Wij moeten oppassen dat we de dossiers niet oplossen in emotie. Daar moeten wij voor waken”, zegt Sinnema stellig. De veenweide is het beheer van de boer. De standpunten zijn bekend. Nu is het aan de bestuursorganen van It Wetterskip en de provincie Fryslân om daar verstandig mee om te gaan. ,,Ik heb gemerkt dat er de laatste tijd veel grote beslissingen zijn gemaakt, waarbij emotie een rol speelde. Er liggen nu dossiers, die nog niet 100% garanderen dat, als je het waterpeil omhoog gooit, het hele veenoxidatie verhaal oplost.” Sinnema geeft aan dat het verzakken ook hevige gevolgen heeft voor de onderhoud van polders, want het boezem water zakt niet mee, dus er moet wel degelijk wat gebeuren, maar ,,Je kan boeren en burgers niet iets opleggen waarvan je weet dat het niet helemaal waterdicht is.” Dat betekent wel dat de besluitvorming over het vraagstuk op zich laat wachten en zorgt ervoor dat boeren steeds geen financiële plannen kunnen maken voor de toekomst. Vooral voor jonge boeren die op het punt staan om het bedrijf over te nemen, is dat erg lastig ,,We willen de boeren zo graag duidelijkheid bieden", vertelt Clevering.
Goed voor elkaar
Er moet dus nog heel wat gebeuren willen we hier in Friesland en Nederland de natuur en daarmee blauwe graslanden meer beschermen, maar volgens Sinnema moet men niet vergeten dat er de afgelopen tientallen jaren al heel veel slagen zijn gemaakt. ,,Ik heb nog de tijd meegemaakt dat het water in de kanalen aan het schuimen was. Zo smerig was het water destijds. Waar we nu om moeten denken is de balans vinden in ons natuur in beheer.” En beheersmatig hebben wij het hier in Friesland helemaal niet zo gek. Voor droge zomers is er bijvoorbeeld de verdringingsreeks. Dat betekent wat voor sectoren of bijzonderheden voorrang krijgen op water ,,Er was paniek tijdens de hete zomers, maar eigenlijk viel het wel mee. Dat komt vooral door het IJsselmeer. ,,Als we het IJsselmeer niet hadden, hadden we de afgelopen zomers ook geen recreatie. We konden de boezem op niveau houden”, vertelt de 60-jarige Sneeker. Ook hier moeten we oppassen dat we niet te veel in de emotie gaan zitten. Ik wil niet dingen wel relativeren, want natuurlijk hadden boeren schade door droogte, maar we moeten het wel in het goede perspectief blijven zien.’ It Wetterskip Fryslan heeft zeker geleerd van de laatste jaren. Het waterschap anticipeerde op droogte en liet eerder al meer water uit het IJsselmeer naar binnen. Clevering: ,,Daar hebben echt veel van geleerd en hebben we ons ook als waterschap goed doorheen geslagen. Ook met het in werking stellen van de verdringingsreeks, wat in het begin nog wel spannend was, omdat het voor het eerst dat het plan echt realiteit werd.”